Κείμενο: dr ΣΑΒΒΑΣ Δ. ΙΩΑΝΝΟΥ
Ειδικότητα: ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΣ

Τα ισοδύναμα υδατανθράκων απευθύνονται σε διαβητικούς τύπου 1 καθώς και διαβητικούς τύπου 2 που λαμβάνουν ινσουλίνη ταχείας δράσης προ φαγητού για ρύθμιση του σακχάρου τους. Η μέτρηση των ισοδυνάμων των υδατανθράκων της τροφής είναι μια μέθοδος που επιτρέπει να υπολογίζετε τη δόση της απαιτούμενης ινσουλίνης για την κάλυψη των αναγκών του γεύματος με μεγαλύτερη ακρίβεια, ούτως ώστε να μειωθεί το μεταγευματικό σάκχαρο. Για την αποτελεσματική χορήγηση της ινσουλίνης, οι υδατάνθρακες της τροφής θα πρέπει να μοιράζονται στα γεύματα και η δόση της ινσουλίνης να υπολογίζεται ανάλογα με τους υδατάνθρακες κάθε γεύματος.

Απαραίτητη προϋπόθεση για το σωστό υπολογισμό των μονάδων ινσουλίνης που απαιτούνται σε κάθε γεύμα είναι να γνωρίζετε δύο σημαντικές παραμέτρους:

  • Πόσο σας κατεβάζει το σάκχαρο η μία μονάδα ινσουλίνης, ποιός είναι δηλαδή ο συντελεστής ευαισθησίας του οργανισμού σας στην ινσουλίνη. Ο συντελεστής ευαισθησίας του οργανισμού σας καθορίζεται από τον ιατρό σας!
  • Πόση ινσουλίνη χρειάζεται ανά ισοδύναμο υδατανθράκων, ποιός είναι δηλαδή ο λόγος ινσουλίνης: υδατανθράκες. Ο λόγος αυτός υποδηλώνει πόσα γραμμάρια υδατανθράκων «καίει» μια μονάδα ινσουλίνης. Ο ιατρός σας θα καθορίσει επίσης το συγκεκριμένο λόγο! Στη διαμόρφωση της συνολικής δόσης της ινσουλίνης του γεύματος θα πρέπει να προσθέτετε και την ποσότητα της ινσουλίνης που απαιτείται για τη διόρθωση του σακχάρου.

Παράδειγμα:

Ένα άτομο διαβητικό με πρωινό σάκχαρο 150 mg/dl, πρόκειται να προγευματίσει με τα εξής:

  • Ένα ποτήρι γάλα 240 ml
  • Ένα φλιτζάνι corn flakes και
  • Ένα ποτήρι χυμό πορτοκαλιού

Αν ο συντελεστής ευαισθησίας του συγκεκριμένου διαβητικού στην ινσουλίνη είναι 40 mg/dl (δηλ. η μία μονάδα ινσουλίνης κατεβάζει το σάκχαρο κατά 40 mg/dl), ενώ αν για κάθε ισοδύναμο υδατανθράκων χρειάζεται 1,5 μονάδες ινσουλίνης, τότε η δόση της ινσουλίνης που θα πρέπει να υπολογίσει για το πρόγευμα του θα υπολογιστεί σε τρία στάδια:

ΣΤΑΔΙΟ 1

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΟΥ

Για να διορθώσει το σάκχαρο του θα πρέπει να κατεβάσει την τιμή του σακχάρου στα 100 mg/dl. Άρα αφού το πρωινό του σάκχαρο είναι 150 mg/dl και ο επιθυμητός στόχος είναι όπως είδαμε τα 100 mg/dl: 150 (μετρημένο σάκχαρο) – 100 (επιθυμητό σάκχαρο) = 50 mg/dl Αφού η ευαισθησία του οργανισμού του ατόμου στην ινσουλίνη αντιστοιχεί σε μία μονάδα ινσουλίνης ανά 40 mg/dl τότε: 50/40 = 1,25 μονάδες ινσουλίνης

ΣΤΑΔΙΟ 2.

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ

Στο στάδιο αυτό θα πρέπει να υπολογίσει τον αριθμό των ισοδυνάμων της τροφής. Έτσι για το συγκεκριμένο πρόγευμα:

  • Ένα ποτήρι γάλα 240 ml = 1 ισοδύναμο υδατανθράκων
  • Ένα ποτήρι γάλα 240 ml = 1 ισοδύναμο υδατανθράκων
  • Ένα ποτήρι γάλα 240 ml = 1 ισοδύναμο υδατανθράκων

ΣΥΝΟΛΟ = 5 ισοδύναμα υδατανθράκων.Αφού για κάθε ισοδύναμο υδατανθράκων θέλει 1,5 μονάδες ινσουλίνης, τότε για το συγκεκριμένο γεύμα θέλει 1,5 Χ 5 = 7,5 μονάδες ινσουλίνης.

ΣΤΑΔΙΟ 3.

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΔΟΣΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ

Το άτομο αυτό θα πρέπει να προσθέσει τη δόση ινσουλίνης για τη διόρθωση του σακχάρου (στάδιο 1: 1,25 μονάδες) και τη δόση που απαιτείται για την κάλυψη των υδατανθράκων του γεύματος του (στάδιο 2: 7,5 μονάδες). Άρα: 1,25 + 7,5 = 8,75 μονάδες (κατά προσέγγιση 9 μονάδες ινσουλίνης).

Εάν πρόκειται να ακολουθήσει σωματική άσκηση, είναι δυνατόν αν αφαιρεθεί από τη συνολική δόση που υπολογίσθηκε 10 ή 20% ή και περισσότερο (ανάλογα με το είδος, την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης).